Data i miejsce urodzenia: 21 stycznia 1950 r . Nowe Brzesko, Małopolska
Aktualna działalność: rektor Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii. Od września 2015 r. duszpasterz Kapelanii Polskiej w Porto Alegre, stolicy stanu Rio Grande do Sul.
Niezależny badacz dziejów emigracji polskiej i Polonii w Brazylii.
Udział w Radzie Polonii:
– 23 września 2013 r. Marek Makowski Konsul Generalny RP w Kurytybie powołał do istnienia Radę Polonijną. W Radzie zasiada 10 osób reprezentujących środowisko polonijne trzech południowych stanów: Rio Grande do Sul, Santa Catarina i Parana. Jestem jednym z członków tego polonijnego ciała doradczego Konsula Generalnego w Kurytybie.
– 5 września 2016 r. zostałem powołany do Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy Marszałku Senatu Stanisławie Karczewskim. Do Rady należy 15 przestawicieli Polonii z różnych regionów świata.
Wykształcenie:
– Seminarium Zagraniczne Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej w Poznaniu (1970-1976) uwieńczone magisterium na Wydziale Teologicznym w zakresie teologii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim z wynikiem bardzo dobrym (21 maja 1976 r.).
– Stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie historii w Instytucie Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu uzyskany na podstawie rozprawy pod tytułem „Obecność Polaków i Polonii w Rio de Janeiro” (5 czerwca 1995 r.). Dysertację pisałem pod kierunkiem prof. dr. hab. Lecha Trzeciakowskiego z UAM. Promotorzy: Witold Molik z UAM i Maria Paradowska z PAN.
Działalność w Brazylii:
duszpasterz polonijny (1979-); stały korespondent Radia Watykańskiego (1991 – ); przez kilka lat współpracowałem z Katolicką Agencją Informacyjną w Warszawie; prowincjał Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej w Ameryce Południowej (1995-2004); rektor Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii (2009 -); niezależny badacz dziejów społeczności polskiej w Brazylii.
Od przybycia w 1979 r. do Brazylii pełniłem posługę duszpasterską w charakterze proboszcza w następujących parafiach: pw. św. Anny w Carlos Gomes – stan Rio Grande do Sul (1980-84), pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Ijuí – RS (1984-1988), pw. Matki Bożej Jasnogórskiej w Rio de Janeiro (polska parafia personalna (1989-1994), pw. św. Jana Chrzciciela w Kurytybie (2004 -).
W latach 1999 – 2009: pełniłem funkcję redaktora naczelnego czasopisma studiów polsko-brazylijskich „Projeções – Revista de estudos polono-brasileiros” (ISSN 1517 – 3143) wydawanego w języku portugalskim w Kurytybie. W okresie jedenastu lat ukazało się dwadzieścia numerów „Projeções”.
W 2010 r. zainicjowałem jako redaktor i wydawca publikację nowego pisma naukowego „Polonicus – Revista de reflexão Brasil-Polônia” (ISSN 2177 – 4730). Periodyk ten jest – w pewien sposób – kontynuacją „Projeções”. Ukazuje się tak jak poprzednie pismo w języku portugalskim. Format: A 5, każdy numer posiada 180-200 stron.
Jako rektor PMK rozpocząłem w lipcu 2009 r. wydawanie biuletynu „Echo Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii”. Od stycznia 2012 r. biuletyn zaczął ukazywać się pod nową nazwą „Echo Polonii Brazylijskiej”. Periodyk wydawałem co dwa miesiące i był publikowany w całości w języku polskim (Format A4, 12 stron). Było to jedyne czasopismo ukazujące się po polsku w Brazylii. Pod koniec 2016 r. podjąłem decyzję o zaprzestaniu redagowania i wydawania pisma ze względu na brak zaplecza finansowego.
Udział w brazylijskim czasopiśmie naukowym:
Członek Rady Wydawniczej czasopisma naukowego „Latinidade. Revista do Núcleo de Estudos das Américas” wydawanego przez Uniwersytet Stanowy Rio de Janeiro (UERJ).
Członkostwo i współpraca z następującymi stowarzyszeniami:
– Akademia Literatury Polskiej i Słowiańskiej im. Adama Mickiewicza (zał. 1897 w Bolonii, reaktywowana w 1973 r. w Lublinie),
– Parański Instytut Historyczno-Geograficzny (Instituto Histórico e Geográfico do Paraná) w Kurytybie,
– Rada programowa programu polonijnego CESLA UW,
– Stowarzyszenie Naukowe „Polska w Świecie” (Gorzów Wlkp.),
– Światowa Rada Badań nad Polonią (8 kwietnia 2011 r. podczas walnego zebrania został wybrany członkiem Zarządu),
– Światowe Stowarzyszenie Dziedzictwa Kulturowego Polonii,
– Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie (Londyn).
Współpraca z CESLA UW w realizacji projektów badawczych:
W początkach lat 90-tych podjąłem współpracę z wyżej wymienioną jednostką uczelnianą w realizacji przedsięwzięcia naukowego pt. „Dialog międzyregionalny Europa Środkowo-Wschodnia – Ameryka Łacińska”.
Owocem tej współpracy to:
– wydawanie w Kurytybie przez 10 lat czasopisma „Projeções – Revista de estudos polono-brasileiros”,
– dwa doktoraty, jakie powstały dzięki mojej pomocy doktorantom w prowadzeniu badań terenowych, wskazanie na odpowiednią literaturę i udzielane konsultacje.
Odznaczenia i wyróżnienia:
– W 1996 r. otrzymałem Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski nadany przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej „za postawę patriotyczną, zasługi w pracy na rzecz kształtowania właściwego obrazu Polski zagranicą oraz kultywowanie polskich tradycji narodowych”,
– w 2001 r. w rodzinnym Nowym Brzesku otrzymałem dyplom uznania „za zasługi dla ziemi nowobrzeskiej w rozsławianiu Małej Ojczyzny”,
– w 2003 r. zostałem odznaczony Złotą Odznakę Honorową SPK „w uznaniu zasług poniesionych dla realizacji celów stowarzyszenia”,
– w 2004 r. – w Senacie RP otrzymałem wyróżnienie czasopisma „Forum Polonijne” w Lublinie w postaci statuetki Polonijne Orle Pióro „za działalność polonijną i publicystyczną”,
– w 2008 r. na Uniwersytecie Warszawskim – podczas międzynarodowego kolokwium i forum naukowego z okazji 20-lecia Centrum Studiów Latynoamerykańskich (CESLA) – otrzymałem medal z wygrawerowanym tekstem: “XX Rocznica CESLA. Drowi Zdzisławowi Malczewskiemu za jego nieoceniony wkład dla rozwoju CESLA i studiów latynoamerykańskich na Uniwersytecie Warszawskim. Warszawa, 26 maja 2008”,
– 16 kwietnia 2010 r. w siedzibie Rady Municypalnej miasta Kurytyby podczas uroczystej sesji tej Rady otrzymałem „nagrodę imienia Jana Pawła II”. Nagroda została ustanowiona w 2005 r. przez Radę Municypalną i przyznawana jest osobom fizycznym lub prawnym za wyróżnianie się w realizacji nauczania Kościoła katolickiego,
– 1 grudnia 2011 r. w siedzibie Rady Municypalnej miasta Kurytyby zostało mi wręczone odznaczenie “Medal Zasługi im. Fernanda Amaro”, za „wybitne osiągnięcia w działalności publicystycznej i literackiej”,
– Periodyk „Przegląd Polsko-Polonijny”, nr 4, zeszyt 1/2012, wydawany przez Stowarzyszenie Naukowe „Polska w świecie” w Gorzowie Wielkopolskim był mi dedykowany za osiągniecia naukowe, publicystyczne i działalność społeczną w Brazylii. Sylwia Łopato i Marek Szczerbiński zamieścili w cytowanym czasopiśmie artykuł pt.: „Działalność duszpasterska, naukowa i społeczna ks. dr Zdzisława Malczewskiego SChr”. Zobacz jw. ss. 15-28.
– 18 czerwca 2013 r. otrzymałem w Parlamencie Stanu Paraná, z okazji 93. urodzin Karola Wojtyły, dyplom uznania za współpracę z Kościołem katolickim w Paranie w rozwoju duchowego i społecznego osoby ludzkiej.
– 11 listopada 2013 – arcybiskup Józef Kowalczyk odznaczył mnie Medalem Prymasa Polski „za zasługi dla Kościoła i Narodu”.
– 3 grudnia 2013 r. podczas posiedzenia Rady Municypalnej Kurytyby otrzymałem dyplom pochwalny za wydanie książki „Zwiastun nadziei” o życiu Księdza Benedykta Grzymkowskiego SChr – poprzedniego rektora Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii.
– Nagroda Literacka 2016 Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie „za popularyzowanie kultury polskiej w świecie”.
– 17 listopada 2017 r. otrzymał w Warszawie Nagrodę Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) “Świadek Historii”.
Recenzje:
1. „Sprawy narodowościowe”, seria nowa, tom 1, zeszyt 1, Poznań: PAN – Zakład Badań Narodowościowych 1992, ss. 256, w: „Duszpasterz Polski Zagranicą”, 3(1994), s. 578.
2. „Roman Dzwonkowski, „Kościół katolicki na Białorusi – przemiany i problemy” w: „Sprawy narodowościowe”, seria nowa, tom II, zeszyt 1(2), Poznań: PAN – Zakład Badań Narodowościowych 1993, s. 163-176, w: „Duszpasterz Polski Zagranicą”, 3(1994), s. 579-580.
Monografie:
1. Obecność Polaków i Polonii w Rio de Janeiro, Lublin: Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” 1995, ss. 362 + aneks zdjęciowy.
2. A presença dos poloneses e da Comunidade polônica no Rio de Janeiro, Warszawa: CESLA UW 1998, ss. 300 (tłumaczenie na j. portugalski „Obecność Polaków…” – Benedykt Grzymkowski SChr).
3. W służbie Kościoła i Polonii. Towarzystwo Chrystusowe: Funkcje społeczne i duszpasterskie w środowisku polonijnym w Ameryce Łacińskiej, Warszawa: CESLA UW 1998, ss. 292.
4. Słownik biograficzny Polonii brazylijskiej, Warszawa: CESLA UW 2000, ss. 207.
5. Perfis polônicos no Brasil (współautor z Ruy Christovam Wachowicz), Curitiba: Vicentina 2000, ss. 476.
6. W trosce nie tylko o rodaków. Misjonarze polscy w Brazylii, Curitiba: Vicentina 2001, ss. 290 + aneks zdjęciowy.
7. Solicitude não apenas com os patrícios. Missionários poloneses no Brasil, Curitiba: Vicentina 2001, ss. 290 + aneks zdjęciowy (tłumaczenie na j. portugalski „W trosce…” – Mariano Kawka).
8. Polonii brazylijskiej obraz własny. Zapiski emigranta, Kurytyba: Projeções 2007, ss. 317 + aneks zdjęciowy.
9. Polskie ślady w Brazylii / Marcas da presença polonesa no Brasil (wydanie dwujęzyczne), (seria: Biblioteka Iberyjska), red. J. Mazurek, Warszawa: Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego oraz Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego 2008, ss. 320.
10. Polonii brazylijskiej obraz własny. Zapiski emigranta (2007-2010), (seria: Biblioteka Iberyjska), red. J. Mazurek, Warszawa: Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego oraz Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego 2010, ss. 172 + aneks zdjęciowy
11. Tributo dos poloneses à Águia de Haia. No 90o aniversario da morte de Rui Barbosa / Hołd Polaków dla Orła z Hagi. W 90 rocznicę śmierci Rui Barbosy (współautor z Renatą Siuda-Ambroziak), Curitiba 2014. Publikacja dwujęzyczna ukazała się jako dodatek do czasopisma „Polonicus”, Curitiba, 2013, ss. 64.
Recenzje moich monografii:
– Jadwiga Plewko:
Zdzisław Malczewski TChr, Obecność Polonii i Polaków w Rio de Janeiro, Lublin: Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” 1995, ss. 350, ilustracje, w: „Studia Polonijne”, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1997, t. 18, s. 147-150.
– Władysław Miodunka:
Zdzislaw Malczewski, Dicionário biográfico da Comunidade Polônica brasileira, Warszawa: CESLA UW 2000, s. 207 oraz Ruy Christovam Wachowicz e Zdzislaw Malczewski, Perfis polônicos no Brasil, Curitiba: Vicentina 2000, s. 496 w: “Projeções”, II/2000, s. 151-160.
– Henryk Siewierski:
Zdzislaw Malczewski, W służbie Kościoła i Polonii. Towarzystwo Chrystusowe: Funkcje społeczne i duszpasterskie w środowisku polonijnym w Ameryce Łacińskiej, Warszawa: CESLA UW 1998, s. 292, w: “Projeções”, 1/2001, s. 82-85.
– Edward Walewander:
Zdzislaw Malczewski, Słownik biograficzny Polonii brazylijskiej, Warszawa: CESLA UW 2000, s. 208, w: “Projeções”, 1/2002, s. 161-163.
– Ks. Władysław Szulista:
Zdzislaw Malczewski, W trosce nie tylko o rodaków. Misjonarze polscy w Brazylii, Curitiba: Vicentina 2001, s. 294 oraz edycja brazylijska: Solicitude não apenas com os patrícios. Missionários poloneses no Brasil (tłumaczenie: Mariano Kawka), Curitiba: Vicentina 2001, s. 294, w: “Studia Pelplińskie”, 34(2003), s. 432-434.
– Henryk Siewierski:
Zdzislaw Malczewski, W trosce nie tylko o rodaków. Misjonarze polscy w Brazylii, Curitiba: Vicentina 2001, s. 294 oraz edycja brazylijska: Solicitude não apenas com os patrícios. Missionários poloneses no Brasil (tłumaczenie: Mariano Kawka), Curitiba: Vicentina 2001, s. 294, w: “Projeções”, 1/2002, s. 170-171.
– Henryk Siewierski:
Zdzislaw Malczewski, Polonii brazylijskiej obraz własny. Zapiski emigranta, Kurytyba: Projeções 2007, s. 317, w: “Projeções”, 1/2009, s. 153-158.
– Tadeusz Paleczny:
Zdzisław Malczewski SChr, Ślady polskie w Brazylii. Marcas da presença polonesa no Brasil (seria: Biblioteka Iberyjska), red. J. Mazurek, Warszawa: Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego oraz Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego 2008, ss. 320, w: “Projeções”, 2/2007, s. 165-166. Ta sama recenzja ukazała się w języku polskim w: „Pro memoria”, nr 2 (19), 2008, s. 43-45.
– Mariusz Malinowski:
Zdzisław Malczewski SChr, Ślady polskie w Brazylii. Marcas da presença polonesa no Brasil (seria: Biblioteka Iberyjska), red. J. Mazurek, Warszawa: Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego oraz Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego 2008, ss. 320, w: „Ameryka Łacińska”, nr 3-4, 2008, ss.132-133.
– Ks. Sławomir Zych:
Zdzisław Malczewski TChr, Polonii brazylijskiej obraz własny. Zapiski emigranta, Kurytyba: Projeções 2007, ss. 317 + 1 alb., w: „Studia Polonijne”, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL Jana Pawła II 2008, t. 29, s. 417.
– Ks. Sławomir Zych:
Zdzisław Malczewski SChr, Ślady polskie w Brazylii. Marcas da presença polonesa no Brasil(seria: Biblioteka Iberyjska), red. J. Mazurek, Warszawa: Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego oraz Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego 2008, ss. 320, w: „Studia Polonijne”, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL Jana Pawła II 2009, t. 30, s. 416-417.
Praca magisterska powstała na Uniwersytecie Rzeszowskim na temat mojej działalności publicystycznej (została wydana w formie książkowej):
– Sylwia Kmiecik, Polonia Brazylijska w publicystyce ks. Zdzisława Malczewskiego, Warszawa 2016, s. 166 (wydanie dwujęzyczne).
Redakcja prac zbiorowych:
1. Srebrny jubileusz Prowincji Towarzystwa Chrystusowego w Ameryce Południowej, Kurytyba – Kraków: DjaF 2004, ss. 277 + aneks zdjęciowy.
2. Polônia e Polono-Brasileiros. História e Identidades, Curitiba: Vicentina 2007, ss.189.
3. Mensageiro de ideais. Silhueta do Pe. Benedito Grzymkowski SChr, Curitiba: Corgraf 2013, ss. 207 + aneks zdjęciowy.
Artykuły książkowe:
„Duchowieństwo i duszpasterstwo polskie w Brazylii”, w: Relacje Polska – Brazylia. Historia i współczesność, red. Andrzej Dembicz, Marcin Kula, Warszawa: CESLA UW 1996, s. 93-100.
“Clero e sacerdócio polonês no Brasil”, w: Relações entre Polônia e Brasil. Passado e presente, editores Andrzej Dembicz, Marcin Kula, Warszawa: CESLA UW 1998, s. 101-108.
„Dialog międzykulturowy – optyka brazylijska”, w: Rola duszpasterstwa polskiego w organizacji społeczności lokalnych w Ameryce Łacińskiej. Materiały z Konferencji Warszawa, 4-5 grudnia 1998, red. Mariusz Malinowski, Warszawa: CESLA UW 1999, s.26-31.
„Towarzystwo Chrystusowe w Ameryce Południowej i jego specyfika”, w: „Rola duszpasterstwa polskiego w organizacji społeczności lokalnych w Ameryce Łacińskiej. Materiały z Konferencji Warszawa, 4-5 grudnia 1998, red. Mariusz Malinowski, Warszawa: CESLA UW 1999, s.187-199.
„Tożsamość polsko-brazylijska: doświadczenia z pracy duszpasterskiej w środowiskach wiejskich i wielkomiejskich Brazylii”, w: Tożsamość oraz percepcja Polski i polskości w środowiskach Polonii latynoamerykańskiej. Materiały z Konferencji Warszawa, 2-3 grudnia 1999, red. Mariusz Malinowski, Warszawa: CESLA UW 2000, s. 181-185.
„Jerzy Chmielewski ‘Rafał’ (1904-1966) – bohater II wojny światowej, zasłużony w rozwoju rybołówstwa w Brazylii”, w: Losy Polaków. Materiały III Sympozjum Biografistyki Polonijnej Rzym 1998, red. Agata i Zbigniew Judyccy, Lublin: Czelej 1998, s. 223-224.
„Stefania Płaskowiecka-Nodari (1892-1973) – działaczka i dobrodziejka polonijna”, w: Losy Polek. Materiały IV Sympozjum Biografistyki Polonijnej Wiedeń 1999, red. Agata i Zbigniew Judyccy, Lublin: Czelej 1999, s.182-183.
„Sylwetka polskiego pedagoga w Brazylii na przykładzie Hieronima Durskiego i Henryka Siewierskiego”, w: Teoria biografistyki. Krakowianie, Uczeni, Pedagodzy polscy w świecie Kraków 2000. Materiały V Sympozjum Biografistyki Polonijnej, red. Agata i Zbigniew Judyccy, Lublin: Czelej 2000, s. 222-225.
„Kapitan Stanisław Przewodowski w służbie brazylijskiej marynarki wojennej”, w: Polacy i osoby polskiego pochodzenia w siłach zbrojnych i policji państw obcych. Materiały VI Międzynarodowego Sympozjum Biografistyki Polonijnej, red. Agata i Zbigniew Judyccy, Toruń: Oficyna Wydawnicza Kucharski 2001, s. 275-277.
“Biskupi polscy i polskiego pochodzenia w Brazylii”, w: Duchowieństwo polskie w świecie. Materiały VII Międzynarodowego Sympozjum Biografistyki Polonijnej Rzym 2002, red. Agata i Zbigniew Judyccy, Toruń: Oficyna Wydawnicza Kucharski 2002, s. 190-197.
“A atuação dos padres da Sociedade de Cristo no município de Itaiópolis”, w: Colônia Lucena – Itaiópolis. Crônica dos imigrantes poloneses, red. Wilson Carlos Rodycz, Florianópolis – Itaiópolis: IOESC 2002, s. 186-201.
„Polska imigracja w brazylijskim stanie Espírito Santo: kolonia Águia Branca. Wprowadzenie do zagadnienia”, w: Ameryka Łacińska – rozumem i sercem / América Latina – con razón y corazón, red. Francisco Rodríguez, Warszawa: CESLA UW 2003, s. 281-294.
„Spojrzenie na aktualną literaturę polonijną w Brazylii”, w: Zdzisław Malczewski, Polonii brazylijskiej obraz własny. Zapiski emigranta (2007-2010), Warszawa 2010, s. 85-86.
„Pierwsza wizyta polskiego hierarchy w Brazylii. 70. rocznica pobytu kard. Augusta Hlonda, Prymasa Polski (1934-2004), w: Sentire cum Societate. W 75. rocznicę powstania Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej, red. ks. Wojciech Necel TChr, Poznań: Hlondianum 2007, s. 237-246.
„50 lat Towarzystwa Chrystusowego w Brazylii. Historia, rzeczywistość i perspektywy na przyszłość”, w: Zdzisław Malczewski, Polonii brazylijskiej obraz własny. Zapiski emigranta (2007-2010), Warszawa: (seria: Biblioteka Iberyjska), red. J. Mazurek, Warszawa: Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego oraz Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego2010, s. 66-79.
„Polonia w Orle Białym współcześnie. Analiza przeprowadzonych badań”, w: Zdzisław Malczewski, Polonii brazylijskiej obraz własny. Zapiski emigranta (2007-2010), Warszawa: (seria: Biblioteka Iberyjska), red. J. Mazurek, Warszawa: Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego oraz Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego2010, s. 111-121.
„Zarys dziejów duszpasterstwa polskiego w Porto Alegre”, w: Polski misjonarz na ziemi argentyńskiej. Studia historyczne i politologiczne, red. Marek Szczerbiński i Krzysztof Wasilewski, Gorzów Wielkopolski: S.I. „Warta” 2011, s. 183-192.
„Przesłanie jubileuszowe z Brazylii dla Dostojnego p. prof. zw. dr hab. Lecha Trzeciakowskiego” w: Liber Amicorum Profesora Lecha Trzeciakowskiego, Poznań: UAM 2012, s.281-287.
„Misjonarze polscy w Brazylii. Od duszpasterstwa polonijnego do posługi w Kościele lokalnym”, w: Polacy i ich potomkowie w Ameryce Łacińskiej. Monografia naukowa pod red. Rafała Raczyńskiego, Muzeum Emigracji w Gdyni, 2017, s. 262-278.
Opracowane hasła do encyklopedii:
– Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, red. Kazimierz Dopierała, t. 1 – 5, Toruń: Oficyna Wydawnicza Kucharski 2003- 2005 (ponad 140 haseł związanych z Polonią brazylijską).
– “Stańczewski Józef, pseud. Fredecensis (1901-1935), nauczyciel, pisarz, bibliograf, działacz polonijny w Brazylii”, in: Polski Słownik Biograficzny, Tom XLII/2, Zeszyt 173, Warszawa – Kraków 2003, s. 239-240.
– „Szymański Lech Konstanty (1915 – 1999), lekarz oftalmolog” – biogram przesłałem do redakcji Polskiego Słownika Biograficznego w Krakowie w styczniu 2014 r.
Recenzje:
„Kilka spostrzeżeń poczynionych przy lekturze książki Isabel Rosa Gritti o występujących uprzedzeniach do imigracji polskiej w Rio Grande do Sul (“Imigração e colonização polonesa no Rio Grande do Sul. A emergência do preconceito”, Porto Alegre 2004)”, w: Zdzisław Malczewski, Polonii brazylijskiej obraz własny. Zapiski emigranta (2007-2010), Warszawa 2010, s. 49-65.
Tekst opublikowany został także po portugalsku: „Algumas considerações sobre o livro de Isabel Rosa Gritti a respeito do preconceito em relação à imigração polonesa no Rio Grande do Sul”, w: „Projeções”, 2/2007, s. 13-29.
2. Kinga Orzeł-Dereń „Śladami polskich osadników w Brazylii.Monografia parafii Santana”, Kraków, ss. 200 z aneksem zdjęciowym. Ocena maszynopisu. Recenzja dla Wydawnictwa UJ (2011 r.).
Wygłoszone referaty w konferencjach / sympozjach naukowych:
– 4-5 grudnia 1998 r. w Pałacu Kazimierzowskim Uniwersytetu Warszawskiego odbywa się konferencja: „Rola duszpasterstwa polskiego w organizacji społeczności lokalnych w Ameryce Łacińskiej”. W trakcie tej konferencji przedstawiam dwa referaty: „Dialog międzykulturowy – optyka brazylijska” i „Towarzystwo Chrystusowe w Ameryce Południowej i jego specyfika”.
– 17-20 sierpnia 1999 r. uczestniczę na Uniwersytecie Stanowym w Rio de Janeiro (UERJ) w międzynarodowej konferencji amerykanistów na temat: „Przestrzeń w kulturze latynoamerykańskiej”. Prezentuję referat pt.: „Dialog międzykulturowy w Brazylii postrzegany przez Polaka”.
– od 2 do 3 grudnia 1999 r. biorę dział konferencji pt.: „Tożsamość oraz percepcja Polski i polskości w środowiskach Polonii latynoamerykańskiej” zorganizowanej przez CESLA UW. Wspomniana konferencja odbywa się w sali Senatu Uniwersytetu Warszawskiego. Temat mojego referatu brzmiał: „Tożsamość polsko-brazylijska: doświadczenia z pracy duszpasterskiej w środowiskach wiejskich i wielkomiejskich Brazylii”.
– 4 kwietnia 2000 r. w Parańskim Uniwersytecie Federalnym (UFPR) w Kurytybie odbywa się sympozjum na temat tożsamości. To spotkanie naukowe zostało zorganizowane przy współpracy CESLA Uniwersytetu Warszawskiego z UFPR. Odbywało się związku z IV Kongresem Polonii latynoamerykańskie mającym się odbyć w Kurytybie. Biorę udział w tym sympozjum w charakterze aktywnego uczestnika.
– W ramach odbywającego się 50 Międzynarodowy Kongres Amerykanistów w Warszawie, z początkiem lipca 2000 r. w Wyższym Seminarium Księży Werbistów w Pieniężnie, odbywa się całotygodniowe Sympozjum na temat: ”Funkcje społeczne misji Kościoła katolickiego w Ameryce”. Sympozjum prowadzone było w językach: angielskim, hiszpańskim i portugalskim. Podczas wspomnianego sympozjum prezentuję referat w języku portugalskim pt.: „Specyfika pracy Chrystusowców w Ameryce Południowej, szczególnie w Brazylii”.
– 10-14 lipca 2000 r. na Uniwersytecie Warszawskim odbywa się 50 Międzynarodowy Kongres Amerykanistów. W tym szczególnym wydarzeniu naukowym bierze udział 2.000 osób z 60 krajów świat. Włączam się w prace tego Kongresu.
Podczas sesji inauguracyjnej Kongresu rektor Uniwersytetu Warszawskiego – prof. dr hab. Piotr Węgleński wręcza medale tej uczelni dla kilku uczonych z różnych krajów. Wśród wyróżnionych tym medalem znalazła się Prowincja Towarzystwa Chrystusowego w Ameryce Południowej, której byłem przełożonym. W imieniu wspólnoty prowincjalnej miałem zaszczyt odebrać to odznaczenie. Medalowi Uniwersytetu Warszawskiego towarzyszył dyplom. Oto jego treść: „Z okazji 50 Międzynarodowego Kongresu Amerykanistów w Warszawie w dniach 10-14 lipca 2000 r. przyznaje się Medal Uniwersytetu Warszawskiego Południowoamerykańskiej Prowincji Towarzystwa Chrystusowego z siedzibą w Kurytybie w uznaniu jej ogromnych zasług dla rozwoju w Uniwersytecie Warszawskim studiów nad problematyką polonijną Brazylii oraz innych krajów Ameryki Łacińskiej. Rektor – Prof. Piotr Węgleński. Warszawa, 10 lipca 2000.”
– 23 kwietnia 2001 r. w Parańskim Uniwersytecie Federalnym (UFPR) w Kurytybie odbywa się spotkanie JM Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego – prof. dr hab. Franciszka Ziejki i towarzyszącemu mu prof. dr hab. Władysława Miodunki z grupą przedstawicieli liderów polonijnych. Mam zaszczyt uczestniczyć w tym spotkaniu. Ze strony naukowców z Krakowa wypowiedziane zostały pozytywne opinie o redagowanym przeze mnie czasopiśmie „Projeções – revista de estudos polono-brasileiros”. Nota bene – było to jedyne pismo polonijne wychodzące w Brazylii i wydawane przeze mnie z ramienia Prowincji Towarzystwa Chrystusowego i przy współpracy z CESLA UW.
– 19-20 października 2001 r. na Uniwersytecie Regionalnym w Erechim (URI) odbywa się międzynarodowe seminarium naukowe etnii polskiej. Seminarium poświęcone zostało 126-rocznicy przybycia emigrantów polskich do stanu Rio Grande do Sul. Uczestniczyłem aktywnie w przygotowaniu tego ważnego wydarzenia w życiu społeczności polonijnej. W trakcie seminarium przedstawiłem referat na temat „pracy duszpasterskiej i polonijnej Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej w stanie Rio Grande do Sul”.
– 24-27 października 2001 r. w Parańskim Uniwersytecie Federalnym (UFPR) w Kurytybie ma miejsce Seminarium międzynarodowe zorganizowane przez wspomnianą uczelnię oraz CESLA Uniwersytetu Warszawskiego. Temat Seminarium: „Wielokulturowość i formacja przestrzeni społecznej w Ameryce Łacińskiej i Europie”. Uczestniczę w otwarciu Seminarium oraz wykładzie inauguracyjnym wygłoszonym przez prof. Rubem César Fernandesa z Rio de Janeiro, który przed laty studiował w Polsce i biegle włada językiem polskim. Po wykładzie odbywa się dyskusją, w której biorę aktywny udział.
– 10-11 marca 2002 r. w Kurytybie przebywali naukowcy ze Społecznej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi pragnący nawiązać kontakty z Polonią brazylijską. Towarzyszyłem polskim naukowcom w spotkaniach z przedstawicielami Polonii oraz umożliwiałem kontakt z brazylijskimi intelektualistami w tym mieście.
– 17-18 października 2002 r. na Uniwersytecie Urbanianum w Rzymie miało miejsce VII Międzynarodowe Sympozjum Biografistyki Polonijnej. Poświęcone było duchowieństwu polskiemu w świecie. W trakcie tego wydarzenia przedstawiłem referat „Biskupi polscy i polskiego pochodzenia w Brazylii”.
– 27 listopada 2002 r. w redakcji Polskiego Słownika Biograficznego przy Instytucie PAN w Krakowie podpisuję umowę o – zaproponowanej mi uprzednio – współpracy.
– 18-19 września 2006 r. w Akademii Polonijnej w Częstochowie odbywa się międzynarodowy kongres „Fundacje polonijne w świecie: perspektywy współpracy z organizacjami kulturalnymi i technicznymi”. Uczestniczę w kongresie i w moim referacie przedstawiam „współczesną rzeczywistość społeczności polonijnej w Brazylii”.
– 26 maja 2008 r. na Uniwersytecie Warszawskim odbywa się międzynarodowe kolokwium i forum naukowe z okazji 20-lecia istnienia Centrum Studiów Latynoamerykańskich (CESLA) tej uczelni: „Ameryka Łacińska – interpretacje w początkach XXI wieku”. Tematyka mojego referatu to: „Czasopiśmiennictwo Polonii brazylijskiej. Od (1892-1939) do (1999 -)”.
– 1-2 maja 2009 r. w miasteczku Águia Branca, w stanie Espírito Santo odbywają się uroczystości związane z 80-leciem polskiego osadnictwa. W związku z tymi obchodami – przygotowałem sympozjum naukowe „Brazylia – Polska. Polacy w Brazylii: dziedzictwo i wyzwania”. W trakcie tego sympozjum przedstawili swoje referaty: prof. dr Tadeusz Paleczny – UJ – Kraków, mgr Mariano Kawka z Uniandrade – Kurytyba, dr Cláudia Kawka Martins z Colégio Militar – Kurytyba, prof. dr Henryk Siewierski z Uniwersytetu (UnB) – stołecznego w Brasílii. Podczas tego sympozjum przedstawiłem referat: „Polonia w Orle Białym współcześnie. Analiza przeprowadzonych badań”. Sympozjum odbywało się w języku portugalskim i uczestniczyło w nim ponad 100 osób; większość stanowiła młodzież studiująca.
– 12 października 2010 r. w domu głównym Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej w Poznaniu odbyła się międzynarodowa konferencja polonijna „Duszpasterstwo migrantów – duszpasterstwem rodzin”. Wśród prelegentów byli naukowcy z polskich uczeni, a także duszpasterze polonijni z Brazylii, Danii, Hiszpanii, Irlandii i Włoch. Reprezentowałem społeczność Polonii brazylijskiej przedstawiając referat „Duszpasterstwo polonijne w Brazylii: historia i współczesność”.
– 18-19 grudnia 2010 r. na Uniwersytecie (Unibave) w Orleans, w stanie Santa Catarina (ok. 600 km na południe od Kurytyby), z inicjatywy rektora tejże uczelni prof. Celso de Oliveira Souza miała miejsce dla społeczności akademickiej i mieszkańców municypium promocja polskich tradycji związanych ze świętami Bożego Narodzenia pt.: „Natal Polonês”. W trakcie mojego wystąpienia przybliżyłem uczestnikom tego spotkania „polskie zwyczaje religijne i ludowe związane ze świętami Bożego Narodzenia”.
– 8-9 kwietnia 2011 r. na Uniwersytecie Kard. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa Światowej Rady Badań nad Polonią „Polacy w Ameryce Łacińskiej. Ethos patriotyczny w warunkach wychodźstwa polskiego”. Podczas w konferencji przedstawiłem referat pt. „Duszpasterstwo polskie w Brazylii”.
– 14-16 marca 2012 r. w kampusie Parańskiego Uniwersytetu Stanowego UNICENTRO w Irati odbywało się II Międzynarodowe Sympozjum Studiów Słowiańskich. Zostałem zaproszony przez organizatorów tego sympozjum do udziału (14 marca) w debacie przy „okrągłym stole”: „Słowiaństwo: Powstawanie tożsamości słowiańskich”, gdzie przedstawiłem 120-letnią historię czasopiśmiennictwa polskiej grupy etnicznej na tle jej 143 lat obecności w Brazylii. Szczególną uwagę w moim referacie poświęciłem czasopismom naukowym wydawanym w języku portugalskim: „Anais da comunidade brasileiro-polonesa”, „Projeções – Revista de estudos polono-brasileiros” i „Polonicus – Revista de reflexão Brasil-Polônia”.
Inne:
– w dniach od 1 do 3 października 1997 r. uczestniczyłem w II Międzynarodowym Kongresie Teologiczno-Pastoralnym o Rodzinie w Rio de Janeiro. Na zakończenie kongresu przybył papież Jan Paweł II, który skierował do uczestników swoje przesłanie. Podczas tego kongresu pełniłem rolę sekretarza i tłumacza kilkudziesięcioosobowej grupy delegatów przybyłych z Polski na wspomniany Kongres.
– 30 listopada – 2 grudnia 2007 r. w Kurytybie odbyła się pierwsza edycja witryny literackiej Polonii brazylijskiej. Organizacją witryny był Konsulat Generalny RP oraz zarząd krajowy „Braspol”. Na rozpoczęcie witryny przedstawiłem referat wprowadzający „Spojrzenie na aktualną literaturę polonijną w Brazylii”.
– Na zaproszenie Federalnego Uniwersytetu Parańskiego (UFPR) w Kurytybie byłem członkiem komisji konkursu publicznego w znajomości języka polskiego, oceniającej kandydatów ubiegających się o stanowisko nauczyciela akademickiego na wydziale współczesnych języków obcych w dziedzinie nauk humanistycznych (22 – 24 stycznia 2009).
– 27 – 29 listopada 2009 r. w Kurytybie odbywa się druga edycja witryny literackiej Polonii brazylijskiej. Organizacją witryny był Konsulat Generalny RP oraz zarząd krajowy „Braspol”. Podobnie, jak w pierwszej edycji, tak i w tej, miałem możliwość wystąpienia z referatem mówiąc o historii i różnorodności piśmiennictwa polonijnego w Brazylii.
– W charakterze zaproszonego gościa – spośród zasiadających przy stole prezydialnym – mówiłem o poezji Norwida w trakcie inauguracji katedry polonistyki im. Cypriana Norwida w Instytucie Literatury na Uniwersytecie (UnB) w stołecznej Brasílii (27 kwietnia 2011 r.)
Pomoc naukowa dla doktorantów:
– Pomoc w zorganizowaniu i przeprowadzeniu badań terenowych w południowych stanach Brazylii, pomoc merytoryczna w doborze bibliografii, konsultacje naukowe dla:
– Mariusza Malinowskiego z UW. Dysertacja pt.: „Tendencje przemian organizacji polonijnych w Argentynie i Brazylii” została ukoronowana doktoratem z filozofii w UJ w Krakowie w 2005 r.;